تیمی از دانشمندان بین المللی به سرپرستی محققان دانشگاه سن دیه گو در کالیفرنیا توانستند مدلی نادر از سندروم آیکاردی گوتیر (AGS) را با استفاده از سلول های بنیادی بسازند. سندروم آیکاردی گوتیر یک بیماری ارثی خودایمنی و عصبی است که اغلب در کودکی بروز نموده و با التهاب مغزی و پوستی علائم خود را نشان می دهد.

مبتلایان اغلب از اختلالات ذهنی و جسمی رنج می برند و برخی از علائم پوستی آن مشابه لوپوس سیستمیک می باشد. نامگذاری بیماری به دلیل نام کاشفان آن یعنی ژان آیکاردی و فرانک گوتیر  است که در سال 1984 برای اولین بار توانستند تعداد هشت بیمار مبتلا به این سندروم را بررسی نموده و تشخیص دهند تا در سال 1998 این سندروم به چنین نامی ثبت گردد. علائم بالینی بیماری مشابه برخی عفونت های ویروسی پیش از تولد در زمان جنینی است، البته تاکنون هیچ پاتوژن خارجی در مبتلایان به AGS شناسایی نشده است. شدت این بیماری بسته به ژن های درگیر متفاوت است و 6 نوع از این بیماری با درجات مختلف وجود دارد که علائم آنها از میکروسفالی گرفته تا اسپاستیسیتی پوست، مشکلات بینایی و سفتی مفاصل متغیر است و از سن یک سالگی بیمار را درگیر می کند .

 این سندروم پیش رونده بوده و باعث مرگ می شود. پس از سال ها دو داروی مورد تایید سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) اثرات خوبی را روی این بیماری نشان داده اند و قادرند سلول های بیماران را از اثرات مخرب AGS  نجات دهند. در حال حاضر نیز مدلی نوین از این بیماری بر پایه سلول های بنیادی ساخته شده است که جزئیات کامل آن در تاریخ 10 اگوست در نشریه معتبر علمی Cell Stem Cell به چاپ رسید. چنین روشی که می تواند توسعه مدلسازی از سلول های بنیادی باشد برای بیماری هایی نظیر اوتیسم، اسکیزوفرنی و اختلالات ارثی خود ایمنی که به همراه چنین بیماری های عصبی رخ می دهند مورد استفاده قرار خواهد گرفت. تاکنون بررسی پاتوژنز AGS بسیار مشکل بود چراکه حیوانات آزمایشگاهی بخوبی خصوصیات بیماری اانسانی را از خود نشان نمی دادند. از اینرو این تیم با استفاده از سلول های بیماران مبتلا به AGS سلول های بنیادی پرتوان القایی (iPSC) را از هر 6 نوع این سندروم تولید نمودند که کلیه خصوصیات چنین سندرومی در هر کدام از آنها موجود است. پیش از این نیز این گروه توانسته بودند مدل های iPSC (بیماری در یک پتری دیش) را برای بی اشتهایی عصبی و سندروم ویلیامز که از بیماری های نادر عصبی هستند بسازند. همچنین آنها با استفاده از iPSC ارگانویدهایی ساختند که ساختار کورتکسی شکب به خود گرفته و خصوصیات آن همانند کورتکس مغز انسان است. 

 در مدل AGS که پروتئین حاصل از ژن TREX1 عملکرد طبیعی ندارد DNA خارج کروموزومی فراوانی وجود دارد که از ساختارهای معکوس LINE1 یا همان L1 منشاء می گیرد. L1 ها توالی های تکراری از DNA هستند که قادرند خودشان را در نواحی مختلف ژنوم انسانی کپی نموده و وارد نمایند.

  پس از ساخت مدل iPSC از AGS مشخص شد که پاتوژنز آن مشابه HIV است و داروهای ضد رتروویروسی روی آن تاثیر گذار می باشد. دو داروی آزمایش شده بر روی این مدل های سلولی استاوودین و لامی وودین هستند که هر دو باعث کاهش L1 و کاهش سایتوتوکسیسیته سلولی می شوند. از اینرو توسعه چنین مدل هایی از سلول های بنیادی پرتوان القایی که قادرند به انواع مختلف سلول ها تمایز پیدا کنند قادرند راهگشای یافتن داروهای جدید برای بیماری هایی باشند که مدل های دیگری ندارند.

• منبع خبر: دانلود مقاله

پایان خبر / ادمین